Wijn met een keurmerk of stempel

Theorie|9 January 2021

Wijn met een keurmerk of stempel

Steeds vaker worden de termen biologisch, biodynamisch of natuurwijn gebruikt in een wijnbeschrijving of op het etiket. Daarnaast kan een wijn ook duurzaam of veganistisch zijn. Maar wat houden deze termen nou precies in? Hieronder vind je een uitleg over al deze termen.

Wat is biologische wijn?

Om biologische wijn goed uit te kunnen leggen, is het belangrijk dat het begrip ‘biologisch’ duidelijk is. De term biologisch is wettelijk beschermd en de bijbehorende richtlijnen zijn vastgesteld in de wet. Om het keurmerk ‘bio’, ‘eko’, of ‘organic’ te mogen hanteren moet het bedrijf voldoen aan de vastgestelde eisen. Controle-instanties komen regelmatig langs om te controleren of deze eisen worden nageleefd. Een biologische wijn is minimaal twee keer gecontroleerd voordat het verkocht mag worden. Alleen producenten die aangesloten zijn bij een controle-instantie in hun land, mogen het Europees Biologisch keurmerk hanteren.

Biologische wijnen zijn geproduceerd met respect naar de natuur. Tijdens de productie komen er geen chemische bestrijdingsmiddelen aan te pas en kunstmest wordt achterwege gelaten. Om ervoor te zorgen dat de wijngaard in evenwicht blijft en er zo min mogelijk ziektes en virussen voorbijkomen, worden er natuurlijke maatregelen genomen. Zo worden er specifieke bloemen en planten in de wijngaard aangeplant om nuttige insecten naar de wijngaard te lokken. Er zijn zelfs wijnhuizen die hun eigen mest maken van compost en dierlijke afvalstoffen. Dit alles om het milieu niet te verstoren en te beschadigen.

Naast deze werkzaamheden, zijn er ook richtlijnen op het gebied van sulfiet (zwavel). Sulfiet wordt aan wijn toegevoegd om ervoor te zorgen dat de wijn niet gaat oxideren en om de groei van ongewenste bacteriën tegen te gaan. In de biologische wijnbouw zijn er beperkingen op het gebruik van dit goedje. In de conventionele wijnbouw mag er maximaal 200 mg/l sulfiet worden toegevoegd aan witte wijn en 150 mg/l aan rode wijn. Bij biologische wijnbouw is dat 150 mg/l voor witte wijn en 100 mg/l voor rood. Er zijn ook wijnboeren die helemaal geen sulfiet toevoegen aan hun wijnen. Echter zult er altijd een klein gehalte sulfiet aanwezig zijn in de wijn. De reden hiervoor is dat de druif van nature sulfiet bevat en dit vrijkomt bij de vergisting.

Nadieh BoshuizenVinoloog & Auteur

biologische wijn. natuurwijn. wijnwinkel

Wat is biodynamische wijn?

Biodynamische wijnboeren gaan zelfs nog een stapje verder dan biologische wijnboeren. Deze werkwijze zijn gebaseerd op de antroposofische gedachten van Rudolf Steiner. Binnen deze vorm wordt er gestreefd naar een hechte verbinding tussen aarde, klimaat, planten en dieren. De stand van de zon, maan en planeten spelen een belangrijke rol bij de verwerking van de producten. Biodynamische wijnen kun je herkennen aan het Demeter-keurmerk. Bedrijven die in aanmerking willen komen voor dit keurmerk, moeten eerst voldoen aan de Europese eisen voor biologische landbouw. Daarna moeten de wereldwijde richtlijnen van Demeter Standards worden nagestreefd.

Wat is vegan wijn?

Het zou een logische gedachten zijn dat je ervan uit kan gaan dat wijn veganistisch is, aangezien het van druiven wordt gemaakt. Maar toch klopt dat niet helemaal. Bij de klaring van wijn worden namelijk weleens dierlijke producten gebruikt. Klaren is het helder maken van de wijn. Nadat een wijn helemaal is uitgegist, is de wijn troebel. Dit komt omdat er nog hele kleine gist restanten in de wijn zweven. Om deze restanten uit de wijn te krijgen wordt de wijn geklaard. Vaak wordt dit gedaan met dierlijke eiwitten en eiwithoudende stoffen zoals albumine en gelatine. Bij veganistische wijn wordt dit niet gedaan met dierlijke stoffen, maar vindt de klaring plaats door gebruik van bentoniet (natuurlijke kleisoort) of verkregen eiwitten uit bijvoorbeeld gedroogde erwten.

Wat is natuurwijn?

Natuurwijn of vin nature, de vraag neemt steeds meer toe en het wordt steeds populairder. De naam doet het al wel vermoeden, de wijnen zijn op een zo natuurlijk mogelijke manier geproduceerd. De wijnmaker past zo min mogelijk ingrepen toe en laat de wijn volledig zijn gang gaan. Zo worden er geen gisten toegevoegd om de gisting op gang te krijgen en wordt er geen gebruik gemaakt van sulfiet. Maar zoals je net al hebt kunnen lezen is een wijn nooit geheel sulfiet vrij. De smaak van een natuurwijn kan daardoor heel anders zijn dan wijnen van conventionele wijnbouw, maar ook in de categorie vin nature zijn er grote verschillen. Dit alles heeft natuurlijk te maken met het feit dat de wijn als het ware aan zijn lot wordt overgelaten.

Voor deze categorie aan wijnen is nog geen keurmerk opgezet en er zijn ook nog geen wettelijke regels en eisen opgesteld. Zo zijn er verschillende opvattingen en interpretaties als het gaat om een natuurwijn. De één voegt toch maximaal 30mg/l sulfiet toe aan de wijn en de ander weer niet, en beide noemen ze het toch een vin nature.

Wat is duurzame wijn?

Tot slot, duurzame wijn. Vaak wordt er gedacht dat alleen biologische en biodynamische wijnen duurzaam zijn. Maar ook niet biodynamische of biologische wijn kan duurzaam zijn. Bij de productie van duurzame wijnen is er aandacht voor het milieu en wordt er gelet op de impact van de lokale gemeenschap. Er zijn verschillende punten waarop gelet wordt tijdens het productieproces.

Uitputting van de grond: er wordt zodanig gewerkt om uitputting te voorkomen en zo min mogelijk gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen.
Biodiversiteit: dit vergroot men door bijen los te laten en specifieke planten aan te planten in de wijngaard. Dit zorgt voor een natuurlijk evenwicht.
Recyclen: het afval uit de wijngaard kan weer worden hergebruikt. Het afval kan worden omgezet in energie.
Verpakking: het verpakkingsmateriaal is milieuvriendelijk en/of recyclebaar. Daarnaast wordt er soms ook gekozen voor lichtere materialen zodat dit zorgt voor minder CO2 uitstoot tijdens het transport.
Water: de productie van wijn vergt veel watergebruik en daarom wordt er bewuster omgegaan met water. Dit wordt gedaan door onder andere regenwater op te vangen. Dit water kan worden gebruikt om de tanks te koelen en/of de wijnkelder schoon te maken.
Energiebesparing: er wordt gebruik gemaakt van led-verlichting en/of zonne-energie.